O autorze…

"Nazywam się Jan Półkoszek. Pochodzę z Bystrej Podhalańskiej na Podhalu. Od 11 lat zajmuję się malarstwem na szkle. Jestem tej dziedzinie samoukiem, twórcą samorodnym. Do wszystkiego  w swej pracy dochodziłem uparcie w samozaparciu ciężką pracą. Nikt mi nie pomagał ani mnie nie uczył tego malarstwa. Wszystko jest wynikiem mojej „góralskiej  upartości”, jak to niektórzy określają.

Twórczość moja jest skutkiem osobistych doświadczeń w kontakcie z malarstwem na szkle twórców zakopiańskich jak również  z tradycją góralską oraz co najważniejsze żywą przyrodą gór. Mój styl jest samorodny i specyficzny. Nie nawiązuje do innych twórców i stylów. Kształtowały go tylko i wyłącznie doświadczenia świata realnego.

Malarstwo na szkle jest bardzo oryginalnym i osobliwym zjawiskiem tworzonym w łuku Karpat, aż od Rumunii, przez polski Spisz, Podtatrze, Podhale, Orawe, Beskidach. Jest trudną i złożoną ludową techniką malarską która ogólnie skupia w sobie prostotę formy i symbolu oraz silną ekspresję kontrastu barw. Bardzo ogólnie malarz tworzy obraz z drugiej strony szkła, jakby w odbitym zwierciadle, po to by jego wygląd był właściwy i rzeczywisty.  Pierwsze maluje zarys, kontury form a następnie tworzy kontrasty barw i nanosi je jako płaszczyzny w odpowiedniej kolejności. Obraz na szkle powstaje inaczej niż obraz na płótnie. Obraz na płótnie maluje się od ogólnego tła do szczegółu form. W malarstwie na szkle ważna jest określona kolejność malowania, tworzenie kontrastów, separowanie ich.  To co widzimy w obrazie na szkle zależy od tego w jakiej kolejności malarz naniesie na szkło dane płaszczyzny, kontrasty barw oraz wybrane formy. Malarstwo na szkle jest bardzo wymagające, kapryśne, potrzebujące wyobraźni i co najgorsze malarz  nie widzi swojej pracy jak powstaje. Bo maluje z tyłu szkła a obraz właściwy widzi dopiero z przodu po jego odwróceniu jak wyschnie.

Piękny, tradycyjny nurt klasyczny malarzy na szkle skupia się na tradycji góralskiej, obrzędowości, legendach góralskich oraz Postaciach religijnych tj. świętych, apostołach, Jezusie, Maryi. Reprezentują go szczególnie malarze Podtatrza, ale nie tylko.

W wyniku bardzo silnych i osobistych doświadczeń w postrzeganiu przyrody gór i kontaktów z nimi powstał mój zupełnie odrębny i specyficzny styl malowania „obrazów na szkle światłem”.

Celem mojej twórczości jest pokazywanie osobliwych i niezwykłych momentów które powoduje działanie światła w przyrodzie gór a także związku człowieka z przyrodą.

Jestem bardzo skromną osobą, ale chce dodać nieskromnie, że mój styl jest oryginalny, autorski i bardzo odważny. Był bardzo dobrze i otwarcie przyjmowany na kilku dużych wystawach w tym na jednej ogromnej uroczystości Związku Podhalan w Małopolsce na ok 400 osób. Miałem również promocję  swojej twórczości w Radiu Kraków, udzielając wywiadu w 2018 r.

Specyfiką moich prac jest malowanie na szkle  w prawdziwych oknach i  charakteryzowanie tych ram okiennych. Okno to miejsce z którym człowiek spotyka się ze swoim najbliższym otoczeniem i granicą między jego światem a światem zewnętrznym. A obraz w oknie to chęć bycia blisko ze światem który kochamy lub chcemy przy sobie mieć. Malowanie w oknach jest obecne u zakopiańczyków, ale też u naszych południowych sąsiadów.

O malarstwie na szkle pisze tutaj jedynie nieprofesjonalnie, tak aby pokazać różnice w moim stylu".

Styl autorski….

Mój styl malarski wykształcił się samorodnie w wyniku doświadczeń przeżytych z przyrodą Tatr, Beskidów i żywą kulturą góralską.

W malarstwie na szkle dominuje silna ekspresja, kontrasty barw,  prostota i symbolika. Obrazy te wyrażają kulturę i tradycję góralską, motywy sakralne i religijne oraz wierzenia i legendy. Spróbowałem go adoptować  do mojego  nowego stylu -  malowania na szkle światłem przyrodę gór. Chciałem zrobić styl który potrafi oddać rzeczywistość gór poprzez osobliwe zjawiska które powoduje w nich światło. Jak zacząłem malować swoje obrazy były one nowe w stosunku do innych, bardzo wyraźne, odważne, ekspresyjne. Miały za zadanie pokazywać duże impresje światła.

Światło jest medium pozwalającym odbierać świat realny. A w górach powoduje osobliwe i rzadkie zjawiska wizualne. Światło załamuje się, rozszczepia, polaryzuje, mocno zmienia natężenie. Tworzy  kolory nieba, chmur. Wyłania różne kontrasty form górskich. Daje możliwość widzenia przyrody żywej i martwej w różnych odcieniach i barwach. W  obserwacji świata górskiego światło tworzy różne perspektywy widzenia i odsłania różne płaszczyzny przestrzeni  na różnych wysokościach. Gdy jesteśmy w górach wysoko na poziomie chmur możemy znaleźć się nagle w ciemności a następnie widzieć różne odsłony przestrzeni gór, dolin i lasów we wszystkich odcieniach barw. Jakie jest światło i pogoda taki jest odbiór świata. W górach wszystkie nawet najprostsze zjawiska jak burze, deszcz, pory dnia, mgły, wiatr halny, chmury w świetle są inne, bardziej złożone i  bogatsze wizualnie.

Chciałem zawsze by moje prace specyficznie i odważnie oddawały rzeczywistość  gór z wykorzystaniem ekspresji światła. Oryginalność moich obrazów przejawia się w tym że ich odbiór zależy od rodzaju i natężenia światła z otoczenia gdzie przebywają. Prace są tak specyficznie skonstruowane  że niejako pochłaniają światło z zewnątrz i oddają je ze swojego wnętrza. Obrazy widoczne na zdjęciach nijak nie mają się do ich rzeczywistego wyglądu. W rzeczywistości ich odbiór zależy od rodzaju światła w ich otoczeniu. Są tak skonstruowane że wręcz świecą. Chcą pokazywać osobliwe zjawiska związane z działaniem światła w górach.

...Mój styl odbiega od tradycyjnego kanonu malarstwa na szkle... Pokazuje góralskość od innej strony.  Na początku w moich pracach pojawiało się dużo wątków góralskich – etnograficznych. Szczególnie w seriach: „Bacostwo pierwotne”  oraz „Bystra” i „Sidzina”. Obecnie moje prace mają charakter przeważająco czysto górski.

Poprzednie wystawy:

2012 – Myślenice, Miejski Dom kultury.

2015 – rodzinna Rabka Zdrój  - Galeria pod Aniołem, wystawa bardzo udana, mile odebrana. Odebrałem nagrodę Burmistrza za indywidualną twórczość. Wystawa choć była bardzo nowatorska  i obawiałem się o to jak będzie odebrana była przedłużana na prośbę dyrekcji  MOK. Wystawiałem serie „Tatry na szkle”

2016 – Zawoja  - Wystawa podczas święta kultury góralskiej i pasterskiej „Babiogórska jesień”…była tam prezentowana specjalna seria :”Bacostwo pierwotne” poświęcone kulturze pasterskiej Podtatrza i Podhala. Wystawa bardzo udana. Większość prac sprzedałem z tej serii i ciężko to przeżyłem bo byłem do nich bardzo przywiązany.

2016 – wystawa na Podkarpaciu w Gminie Markowa – miała charakter promujący kulturę Podhala, przyjęta z zaskoczeniem i dużą otwartością mieszkańców

2017 październik, Sidzina  - specjalna wystawa dwoma specjalnymi seriami prac  „Bystra” i „Sidzina” poświęconą kulturze górali sidzińskich i uroczystościom jubileuszowym 25 lecia Oddziału Związku Podhalan w Sidzinie, poprzedzona akcją promocyjną   - wywiadem w Radiu Kraków. Na wystawie było ponad 400 osób.

Moje serie prac to:

1.”Tatry na Szkle”

2. „Bystra”

3. „Sidzina”

4.”Dzikie Tatry”…ta seria obecnie jest ciągle kontynuowana jako stała

5. „Orawa”

Jan Półkoszek